Оглавление
Руководство для читателя . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Часть I. Возникновение массы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Глава 1. За дело . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Чувства и картина мира . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Сила, смысл и метод . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Масса — центральное понятие . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Глава 2. Нулевой закон Ньютона . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Бог и нулевой закон . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Возвращаемся в реальность . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Ниспровержение . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Имеет ли масса происхождение? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Глава 3. Второй закон Эйнштейна . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Открывать новые законы легко...................................... 34
Второй закон Эйнштейна . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Часто задаваемые вопросы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
6 Оглавление
Глава 4. Состав материи . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Глава 5. Гидра внутри . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Драконы Ферми . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Борьба с драконами . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
Гидра . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Глава 6. Фрагменты элементарных частиц . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Кварки: бета-версия . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Кварки 1.0: сквозь ультрастробоскопический наномикроскоп . . . . . . . . . 59
Партоны . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Слишком просто . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Асимптотическая свобода (заряд без заряда) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Кварки и глюоны 2.0: верить — значит видеть . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
Глава 7. Симметрия: отличия без различий . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Гайки, болты, катушки и палочки . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Кварки и глюоны 3.0: воплощенная симметрия . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
Глава 8. Сетка (живучесть эфира) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Краткая история эфира . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Специальная теория относительности и Сетка . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
Глюоны и Сетка . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
Материальная Сетка . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
Прародитель Сетки: метрическое поле . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
Сетка имеет вес . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
Подведение итогов . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
Глава 9. Вычисляющая материя . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
Игрушечная модель в тридцати двух измерениях . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
Демон Лапласа и пандемониум Сетки . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
Большая числодробилка . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
Оглавление 7
Глава 10. Происхождение массы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
Первая идея: цветущие бури . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
Вторая идея: дорогостоящая компенсация . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
Третья идея: второй закон Эйнштейна . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
Схолия . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
Глава 11. Музыка Сетки: поэма в двух уравнениях . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
Глава 12. Глубокая простота . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
Совершенство, поддерживающее сложность: Сальери, Иосиф II
и Моцарт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
Глубокая простота: Шерлок Холмс, снова Ньютон
и молодой Максвелл . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
Сжатие, распаковка и (не)разрешимость . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
Часть II. Слабость гравитации . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
Глава 13. Сила гравитации мала? Да на практике . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
Глава 14. Сила гравитации мала? Нет в теории . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
Глава 15. Правильный вопрос . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
Глава 16. Красивый ответ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
Видение Пифагора, единицы измерения Планка . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
Протокол объединения . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
Дальнейшие шаги . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
Часть III. Является ли красота истиной? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
Глава 17. Объединение: песнь сирены . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
Центральная теория: биты выбора . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
Критика . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225
Кредитный счет . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
Песнь сирены . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230
8
Глава 18. Объединение: нечеткое видение сквозь стекло . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
Не-симметрия . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
Корректировка видения . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
На грани промаха . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
Глава 19. Приближение к истине . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
Повышаем ставки: увеличение степени объединения . . . . . . . . . . . . . . . 237
Глава 20. Объединение требует суперсимметрии . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
Поправка поправки . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
И гравитация тоже . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
Глава 21. Предчувствие нового золотого века . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
Проект БАК . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248
Темная материя в равновесии . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
Один ботинок упал, ждем других . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
Эпилог. Гладкий камешек, красивая раковина . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257
Отдадим должное массе . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258
Назад во тьму . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261
Последнее слово . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
Приложение A. Частицы имеют массу, а мир — энергию . . . . . . . . . . . . . . . . 264
Приложение Б. Многослойный многоцветный космический
сверхпроводник . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268
Космическая сверхпроводимость: электрослабый слой . . . . . . . . . . . . . 270
Космическая сверхпроводимость: сильнослабый слой . . . . . . . . . . . . . . 272
Приложение В. От «не-ошибочного» к (возможно) правильному . . . . . . . 275
Глоссарий . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
Примечания . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
Благодарности . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335